Notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną. Czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Notariusz w zakresie swoich uprawnień, działa jako osoba zaufania publicznego, korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym.
Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusz czuwa nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne. Jest obowiązany udzielać stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności notarialnej.
Notariusz odmówi dokonania czynności notarialnej sprzecznej z prawem.
Czynności notarialnych notariusz dokonuje w kancelarii notarialnej, jeżeli jednak przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności czynność notarialna może być dokonana także poza siedzibą kancelarii.
Język czynności
Czynności notarialnych dokonuje się w języku polskim. Na żądanie strony notariusz może dokonać dodatkowo tej czynności w języku obcym, korzystając z pomocy tłumacza przysięgłego.
Główne dziedziny
Notariusz dokonuje w szczególności czynności notarialnych z zakresu prawa: cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, spadkowego, handlowego, gospodarczego oraz Prawa o notariacie.
- Prawa spadkowego – w tym akty poświadczenia dziedziczenia, protokoły dziedziczenia, protokoły oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, testamenty, umowy działu spadku i zbycia spadku, umowy zrzeczenia się dziedziczenia, umowy zrzeczenia się zachowku, protokoły otwarcia i ogłoszenia testamentu, protokoły spisu inwentarza, protokoły poszukiwania informacji w Notarialnym Rejestrze Testamentów;
- Obrotu nieruchomościami – w tym umowy sprzedaży, darowizny, zamiany, dożywocia, umowy przedwstępne, warunkowe i przenoszące, umowy deweloperskie, umowy i oświadczenia o ustanowieniu służebności lub hipoteki, umowy o świadczenie w miejsce wykonania (tzw. datio in solutum), umowy zniesienia współwłasności;
- Działalności spółek handlowych – w tym umowy i statuty spółek, protokoły zebrań i zgromadzeń spółek kapitałowych i osobowych, oświadczenia o objęciu udziałów i przystąpieniu nowego wspólnika, umowy dotyczące wniesienie aportów;
- Prawa rodzinnego – w tym umowy majątkowe małżeńskie (tzw. intercyzy), umowy o podział majątku wspólnego, ugody alimentacyjne.
Ponadto sporządzamy pełnomocnictwa, oświadczenia o poddaniu się egzekucji, protokoły z zebrań wspólnot mieszkaniowych, poświadczenia zgodności kserokopii z okazanym dokumentem, poświadczenia własnoręczności podpisów, protokoły w celu stwierdzenia przebiegu pewnych czynności i zdarzeń wywołujących skutki prawne np. okazanie wiadomości SMS czy strony internetowej.
Czynności
Notariusz dokonuje następujących czynności:
- sporządza akty notarialne,
- sporządza akty poświadczenia dziedziczenia,
- podejmuje czynności dotyczące europejskiego poświadczenia spadkowego,
- podejmuje czynności związane z zarządem sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej,
- sporządza poświadczenia,
- przyjmuje na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe, dokumenty,
- dane na informatycznym nośniku danych, o którym mowa w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (depozyt notarialny),
- sporządza wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów,
- składa wnioski o wpis w księdze wieczystej wraz z dokumentami stanowiącymi
- podstawę wpisu w księdze wieczystej.
Tożsamość stron
Przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz jest obowiązany stwierdzić tożsamość osób biorących udział w czynności. Stwierdzenie to powinno nastąpić na podstawie przewidzianych prawem dokumentów, a w przypadku braku takich dokumentów - w sposób wyłączający wszelką wątpliwość co do określenia tożsamości osoby biorącej udział w czynności notarialnej.
Przed dokonaniem każdej czynności notarialnej Klienci mogą uzyskać wszelkie informacje dotyczące wymaganych dokumentów, a także przebiegu danej czynności oraz wszelkich skutków prawnych, które dana czynność wywołuje. Informacje te udzielane są w siedzibie kancelarii, jak i drogą telefoniczną lub elektroniczną.
Niezbędne dokumenty
Wykaz dokumentów niezbędnych do dokonania danej czynności notarialnej ustalany jest indywidualnie. W celu uzyskania stosownych informacji w tym zakresie należy skontaktować się z kancelarią notarialną (wizyta w siedzibie, kontakt telefoniczny lub elektroniczny).
Zastrzeżenie numeru PESEL
Od 1 czerwca 2024 r. notariusze mają obowiązek sprawdzenia – w określonych przypadkach - czy dokonano zastrzeżenia numeru PESEL w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL. Jeśli numer PESEL będzie zastrzeżony, notariusz odmawia dokonania czynności notarialnej.
Obligatoryjnie notariusz weryfikuje, czy numer PESEL strony czynności notarialnej będącej osobą fizyczną nie został zastrzeżony, przy dokonaniu czynności notarialnej, której przedmiotem jest:
- nabycie, zbycie lub obciążenie nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich,
- sporządzenie pełnomocnictwa do nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich.
W przypadku innych, często dokonywanych w kancelarii czynności, takich jak poświadczenie dziedziczenia, umowa przedwstępna czy umowa majątkowa małżeńska, notariusz może dokonać weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL i odmówić dokonania czynności, jeśli weryfikacja wykaże zastrzeżenie numeru PESEL.
Przed umówioną wizytą należy odwołać zastrzeżenie (online jest to możliwe także w trakcie wizyty, gdyż odbywa się w czasie rzeczywistym), korzystając z serwisu mObywatel.gov.pl, w aplikacji mObywatel lub osobiście w urzędzie gminy.